Jak dobrać buty narciarskie? – poradnik zakupowy

Artykuły Featured Sprzęt i wyposażenie Jak dobrać buty narciarskie? – poradnik zakupowy

Rzędy nowych butów narciarskich na sklepowym regale robią piękne wrażenie. Ale jak dobrać buty narciarskie, które nie zepsują nam urlopu skorupą wciskającą się w kostkę? Zdradzimy Wam kilka ważnych wskazówek i trików, które pozwolą Wam dobrać odpowiedni rozmiar i odpowiedni model. Podstawowa zasada przy wyborze butów narciarskich brzmi: co nagle to po diable!

Dlaczego rozmiar butów narciarskich jest ważny?

Buty narciarskie, jako element łączący narciarza z nartą, są kluczową częścią wyposażenia. Kupując buty narciarskie kładziesz podwaliny pod perfekcyjną jazdę na nartach. Odpowiednie buty narciarskie są wygodne, dobrze trzymają nogę i przenoszą siłę oraz impulsy sterowania od narciarza bezpośrednio na nartę. Naprawdę warto poświęcić trochę czasu na wybór odpowiednich butów narciarskich we właściwym rozmiarze!

Buty narciarskie muszą być idealnie dopasowane. To one przenoszą siłę nóg na narty – im buty narciarskie lepiej „leżą” na stopach, tym lepiej możemy sterować nartami. Używanie zbyt miękkich czy za dużych butów lub takich, w których stopa jest niestabilna, nie tylko zmniejsza przyjemność z jazdy, ale także zwiększa ryzyko upadku i kontuzji.

„Jeśli buty nie będą pasować, mocniej sobie je zepnę”, myślą sobie niektórzy. Niestety jest to błędne założenie. Zbyt mocne spinanie buta sprawia, że stopa jest za bardzo ściśnięta – w wyniku czego stopy bolą i marzną. Ta mądrość ludowa jest jednak bardzo rozpowszechniona. W rezultacie, jak twierdzą specjaliści, około 90 proc. narciarzy nosi na stoku zbyt duże buty.

Ale co oczywiste, za małe buty narciarskie także nie będą właściwym wyborem. W najlepszym razie zamiast frajdy na stoku będziemy odczuwać narastający ból stopy, a zwłaszcza palców. W gorszym scenariuszu za kilka miesięcy zejdzie nam paznokieć.

Jak dobrać rozmiar butów narciarskich?

Bez względu na to, czy chodzi o buty narciarskie męskie, damskie czy dziecięce, dla początkujących czy też dla doświadczonych narciarzy, najważniejsze jest znalezienie właściwego rozmiaru. Jak więc sprawdzić swój rozmiar?

Najlepiej po prostu zmierzyć stopę. W specjalistycznym sklepie ze sprzętem narciarskim to standardowa procedura, od której rozpoczyna się poszukiwanie właściwej pary. Powinno się jednak zmierzyć nie tylko długość, ale także szerokość stopy. Dzięki temu sprzedawca będzie mógł polecić Wam wąskie buty narciarskie (gdy macie szczególnie wąską stopę) lub odwrotnie modele z szerszą skorupą przeznaczone specjalnie na szeroką stopę. Szerokość przedniej części stopy mniejsza niż 98 mm jest uważana za wąską, stopy o szerokości około 100 mm są uważane za średnie, od 102 mm wzwyż uchodzą szerokie. Ważne! Pomiary należy wykonywać za każdym razem, gdy kupujecie nowe buty narciarskie, ponieważ rozmiar i kształt stóp może się zmieniać z czasem.

 

Jak wybrać buty narciarskie
Kompetentny sprzedawca zmierzy nam nie tylko długość, ale także szerokość stopy. Foto: Atomic

Co to jest system Mondo Point (MP)?

Mondo point, Mondo albo czasem krótko MP to znormalizowany system rozmiarów butów narciarskich, który odnosi się do długości stopy w centymetrach.  Pomiar można wykonać także samodzielnie bez używania specjalistycznych przyrządów. Oto schemat określania własnej wielkości buta w skali Mondo Point:

  1. Postaw stopę w  skarpetach narciarskich na kartce papieru.
  2. Obrysuj stopę trzymając ołówek pionowo w dół.
  3. Zmierz długość stopy od pięty do czubka palców.
  4. Dodaj do wyniku 5 milimetrów i zaokrąglij do najbliższego wyższego numeru Mondo Point.

Rozmiary Mondo Point dostępne są co 5mm tj. 25; 25,5; 26; 26,5 itd. Z reguły skorupy butów narciarskich obsługują dwa rozmiary Mondo Point. Tak więc, na przykład, rozmiary buta MP 27 i 27.5 mają taką samą skorupę. Aby dostosować rozmiary pośrednie, producenci stosują zwykle dwie różne wkładki (jedną grubszą i jedną cieńszą). Z kolei Atomic dostarcza tzw. regulator rozmiaru, który można umieścić pod wkładką.

Tabela rozmiarów butów Mondopoint

Mondo Point  (w cm)EuropaUK
15257
16268
17279
17,52810
18,52911
19,530,512
203113
20,53213,5
21331
21,5342
22353
22,5363,5
2336,54
23,5374,5
24385
24,538,55,5
25396
25,5406,5
2640,57
26,5417,5
27428
27,542,58,5
28439
28,5449,5
2944,510
29,54510,5
3045,511
30,54611,5
314712
31,547,512,5
324813
32,548,513,5
334914
33,55014,5
345115

 

Jak przymierzać buty narciarskie?

Należy pamiętać, że stopa w ciągu dnia powiększa się nawet o pół numeru, gdyż rozszerzeniu ulegają naczynia krwionośne i limfatyczne. Dlatego buty należy przymierzać rano lub w południe. Zwłaszcza, że po dwóch-trzech dniach na stoku buty także się powiększą – czasem również o pół numeru.

Idealnie jest przymierzać buty w skarpetach, w których zamierzamy jeździć – najlepiej funkcyjnych, przeznaczonych do jazdy na nartach. Są one dodatkowo wyściełane w miejscach podatnych na ucisk i obtarcia, i dobrze wchłaniają pot. Nie powinno się jednak chodzić na zakup butów w bardzo grubych skarpetach, gdyż jak wspominaliśmy sam but także po krótkim nawet już czasie nieco się rozszerzy. Pamiętaj, aby przed przymiarką butów, przyciąć na krótko paznokcie u stóp. Zbyt długie paznokcie, mogą dawać błędne poczucie, że but narciarski jest za mały.

Jak prawidłowo zapinać buty narciarskie?

Po włożeniu nogi do buta narciarskiego (najłatwiej zrobić to na stojąco) uderzamy kilka razy tyłem buta o podłoże, aby pięta maksymalnie cofnęła się w głąb cholewki, gdzie jest jest miejsce. Następnie zapinamy po kolei klamra po klamrze w następującej kolejności:

  • w pierwszej kolejności zapinamy dolną klamrę na cholewce
  • następnie górną klamrę na cholewce (po tym należy dopiąć mocniej pierwszą zapiętą klamrę)
  • gdy klamry na cholewce są już zapięte, zapinamy klamry na stopie – najpierw drugą od przodu, następnie pierwszą
  • na koniec zapinamy pas z rzepem na samej górze cholewki.

Ważne by po zapięciu but w żadnym miejscu nie uciskał, ale mimo to ściśle obejmował stopę. Zwłaszcza pięta i śródstopie muszą być w bucie stabilnie osadzone. Jeśli pięta się wysuwa w górę lub przesuwa na boki, but jest jednoznacznie niedopasowany. Jeśli przymierzymy ten sam model buta, ale minimalnie mniejszy i okaże się, że tym razem mamy za mało miejsca na palce, oznacza to, że ten model zwyczajnie nie pasuje do kształtu stopy.

System BOA

Coraz więcej producentów oferuje buty narciarskie wyposażone w nowy system zapinania BOA. Ściśle rzecz biorąc system ten służy do zapinania dolnej części skorupy buta. Tradycyjne klamry zastąpiono w tym wypadku linką ze stali nierdzewnej, której siłę napięcia reguluje się za pomocą specjalnego pokrętła. Czy warto kupić buty narciarskie z systemem BOA? To zależy.

Główną zaletą systemu BOA jest wygoda i szybkość. Nie ulega wątpliwości, że zapięcie butów narciarskich wyposażonych w to nowe rozwiązanie jest o wiele szybsze i nie wymaga wykonania tylu ruchów. Wystarczy posłużyć się pokrętłem a linka równomiernie się napręży dopasowując ściśle but do stopy. Użycie pokrętła nie wymaga zastosowania siły, dlatego może spodobać się paniom, którym zdarza się czasem walczyć z niewspółpracującymi klamrami. Jeśli na stoku noga ułoży się w bucie i poczujemy luz, wystarczy minimalny ruch pokrętłem, aby ponownie nawet w rękawiczkach szybko go dopasować. Na tym jednak chyba lista zalet systemu BOA się kończy.

Potencjalnych wad systemu BOA jest jednak nieco więcej. Możemy nie być z niego zadowoleni, jeśli budowa naszej stopy w jakiś sposób odbiega od standardu. Stalowa linka równomiernie spina dolną część skorupy na całej długości stopy. Nie jest to problemem w stosunkowo miękkich butach snowboardowych. W twardych butach narciarskich niestety może być.

W przeciwieństwie do tradycyjnego sposobu zapinania opartego na osobnych klamrach możliwości dopasowania siły spięcia buta w poszczególnych jego częściach jest bardzo ograniczona. Nie mamy na przykład możliwości poluzowania buta w okolicach palców, gdy mamy wystający haluks.

Specjaliści zwracają także uwagę na ewentualne problemy wynikające z możliwości zerwania linki czy uszkodzenia pokrętła podczas jazdy. Nawet jeśli mamy przy sobie zapasowe elementy, szybka naprawa na stoku jest dość dyskusyjna.

Być może jesteśmy tradycjonalistami i dlatego patrzymy na tę nowość z dużą dozą nieufności. Czy system się przyjmie, pokaże przyszłość.

buty narciarskie system BOA
Buty narciarskie męskie Fischer RC4 PRO MV GW BOA ZF CFC wyposażone w system BOA

Co to jest flex i do czego służy?

Wartość flexu to wskaźnik określający twardość butów narciarskich, a konkretnie ich skorupy. Im wyższa wartość, tym większy jest opór odczuwany na goleni. Wyższy flex oznacza więc lepszą kontrolę nad nartami, ale też mniejszy zakres ruchu w stawie skokowym i mniejszy komfort dla nogi. Ważną rolę odgrywa przy wyborze odpowiedniego flexu waga oraz poziomu umiejętności i styl jazdy. Im narciarz cięższy, jego umiejętności większe a styl jazdy bardziej sportowy, tym większy flex powinien stosować.

Skala twardości butów narciarskich:

  • początkujący narciarze, osoby o niskiej wadze: flex 50-80
  • narciarze średniozaawansowani, ciężsi mężczyźni: flex 80-100
  • zaawansowani narciarze: flex 100-130
  • zawodnicy: flex 130-170 i wyżej

Ile czasu poświęcić na przymiarkę butów narciarskich?

Aby ocenić, czy but narciarski dobrze leży, trzeba nieco ugiąć nogi w stawie skokowym i wykonywać ruchy kolanami w różnych kierunkach. Koniecznie trzeba też pochodzić po sklepie w przymierzanych butach co najmniej 20, a najlepiej 30 minut. Dopiero wtedy można stwierdzić, czy but pasuje czy nie. Dlatego na zakup butów narciarskich musimy zaplanować sobie dużo czasu. Ponadto jeśli odniesiemy wrażenie, że sprzedawca nie jest ekspertem, lepiej poszukajmy innego sklepu. Kompetentny handlowiec, wie jak dobrać buty narciarskie – dokładnie zmierzy nam stopy, ale zwróci też uwagę na jej cechy indywidualne jak np. wysokie podbicie, halluxy, szeroką łydkę itp. Pamiętajcie, że do źle dobranych nart w końcu przywykniemy, ból stóp w niedopasowanych butach będzie nam o złym zakupie nieustannie przypominał.

O czym należy pamiętać po zakupie butów?

Kiedy już zdecydujesz się na nową parę butów narciarskich, nie powinieneś zostawiać ich w piwnicy aż do pierwszego dnia jazdy na nartach. Najlepiej jest przyzwyczaić się do nowych butów narciarskich w domu. Nikt nie chce rozpocząć upragnionego urlopu i już po pierwszym dniu odczuwać ból wywołany nowymi butami . Zakładając buty narciarskie na kilka dni wieczorem, zapinając je mocno i trzymając na nogach przez godzinę, unikniemy niespodzianek. W międzyczasie możesz gotować, czytać lub po prostu stać i przenosić ciężar ciała z przodu na tył. Poruszaj palcami jak najwięcej i bądź jak najbardziej aktywny w swoich nowych butach. Dzięki temu wyściółka będzie miała szansę dopasować się do kształtu stóp, zanim zostanie poddana naprawdę znaczącym siłom podczas jazdy na stoku.

Wygrzewanie butów wewnętrznych – na czym polega?

Niektóre sklepy sportowe oferują specjalną usługę termicznego dopasowywania obuwia narciarskiego. Bootfitter podgrzewa wkładki wewnętrzne w piecyku. Taki rozgrzany but wewnętrzny trafia z powrotem do skorupy, a nabywca zakłada buty na stopy. Następnie przez około 15 minut  stoi w nich na platformie nachylonej pod kątem 15-20 stopni. Po tym czasie wkładka jest idealnie dostosowana do stopy.

Wkładki korekcyjne

Wygrzewanie butów wewnętrznych nie zawsze wystarczy. W przypadku specyficznych wad budowy stopy nadal odczuwalne mogą być uciski w konkretnych miejscach. Te niedogodności można próbować zniwelować za pomocą ortopedycznych wkładek korekcyjnych. W sklepach sportowych dostępne wkładki przeznaczone do korygowania konkretnych wad, jak np. pronacja, supinacja, płaskostopie czy hallux. W razie znacznych wad budowy najlepiej sprawdzają się jednak wkładki formowane na indywidualne zamówienie. Praktyka wskazuje, że zastosowanie wkładek korekcyjnych pozwala usunąć dużą część problemów wynikających z niedopasowania butów narciarskich.

Termiczne dopasowanie butów narciarskich – bootfitting

Czasem stopień zdeformowania stopy jest tak duży, że nawet metoda wygrzewania buta wewnętrznego nie daje zadowalających rezultatów. Na szczęście w sprzedaży jest coraz więcej butów narciarskich, w których termoformowalne są także skorupy. Pionierem tego rozwiązania jest marka Fisher. Proces wygrzewania i dopasowywania skorup wygląda podobnie jak wygrzewanie wkładek wewnętrznych. Najpierw w piecu podgrzewa się skorupy, tak długo aż plastik stanie się plastyczny.  Wówczas do środka wkłada się buty wewnętrzne i wkładki, a następnie całość zakłada się na stopy. Lekko zapina się także klamry. Rozgrzane obuwie wkłada się w do kompresora i okłada lodem. Kompresor umożliwia maksymalne dociśnięcie butów do stóp. Po kilkunastu minutach mamy dopasowane buty narciarskie.

Odbarczanie i frezowanie butów narciarskich

W części modeli skorupa nie pozwala na termiczne dopasowanie. Wówczas trzeba niestety przejść do rękoczynów. Miejsca, które powodują ucisk stopy są rozgrzewane i wypychane odpowiednim narzędziem. Do usuwania problematycznych miejsc w butach narciarskich przydatna jest też frezarka z kulową końcówką. Obróbkę mechaniczną stosuje się najczęściej w przypadku butów zawodniczych, których twardy plastik nie jest tak podatny na ciepło.

Najważniejsze rodzaje butów narciarskich – przegląd

  • Komfort: wygodne miękkie i ciepłe buty dla początkujących lub preferujących spokojną jazdę. Miękka skorupa utrudnia jednak przenoszenie sił z nogi na nartę.
  • Allround: popularne buty dla cięższych lub nieco już zaawansowanych narciarzy. Stanowią kompromis między komfortem noszenia a cechami wpływającymi na sterowanie nartami. But wewnętrzny jest w nich stosunkowo wygodny, skorupa jest jednak nieco twardsza – mają wyższy flex.
  • Race (zawodnicze): twarde buty, których sztywna skorupa jest bardzo czuła na polecenia i bez zbędnej zwłoki przenosi siłę nóg na narty. Im twardszy jest but, tym cieńsza jest wyściółka buta wewnętrznego. Ekstremalnie wysoki flex sprawia, że buty te są bardzo niewygodne. Zawodnicy startujący w zawodach alpejskiego Pucharu Świata zakładają buty wyłącznie na krótko przed startem i potem je zdejmują. Nikt w takich butach nie wytrzymałby całego dnia na nartach.
  • Freeride/Freestyle: w tej kategorii flex znów jest raczej niski.  Miękka skorupa ma zwiększyć zakres ruchu nogi w bucie i pochłaniać silne uderzenia i drgania, aby oszczędzić kości i stawy narciarza.
  • Buty do ski touru: ułatwiają podchodzenie na nartach podczas wypraw ski tourowych. Duża rotacja cholewki sprawia, że długość kroku ulega wydłużeniu, przez co oszczędzamy też siły. Ważną cechą jest ich minimalna waga. Buty te muszą jednak także dobrze trzymać się na stopie, aby narciarz mógł bezpiecznie zjechać w terenie po każdym rodzaju śniegu.
  • Damskie: buty narciarskie przystosowane do kobiecej anatomii: wąska, miękka skorupa, niższa cholewka, wąska pięta. Do tego są oczywiście możliwie ciepłe i mają niski flex.

Więcej artykułów, które mogą Cię zainteresować:

Podziel się:
Copyright © 1995-2024  Mountain News LLC.  All rights reserved.